Nói đến những món ăn đặc sản Nha Trang, ngoài yến sào và các món hải sản, thực khách không thể không nhắc tới nem chua và nem nướng.
Đến với Nha Trang, rất nhiều người muốn được thưởng thức nem chua Ninh Hòa bởi món ăn này đã vang danh từ lâu. Cũng từ những nguyên liệu và cách thức chế biến tương tự nhau mà nem chua Thủ Đức (thành phố Hồ Chí Minh), nem chua chợ Huyện (Bình Định) và nem chua Ninh Hòa (Khánh Hòa) lại mang mùi vị và độ thơm ngon riêng, không nơi nào giống nơi nào.
Nguyên liệu của món ăn này được lựa chọn kĩ càng: mỗi con heo nặng cả tạ nhưng chỉ sử dụng được khoảng một chục cân nạc ròng lấy ở hai bắp đùi để làm nem. Nguyên liệu thơm ngon và kinh nghiệm gia truyền đã làm cho nem chua nơi đây mang một hương vị đặc biệt.
Cách làm món ngon Nha Trang này cũng khá công phu: Thịt nạc heo được giã liền tay, cho thêm đường, muối vừa đủ rồi tiếp tục quết thuật nhuyễn mới lấy ra. Da heo luộc vừa chín tới vớt ra để ráo nước, nạo sạch mỡ, lạng mỏng nhiều lớp rồi cuộn tròn, thái chỉ.
Tiếp theo, người dân nơi đây sẽ lấy thịt nạc và phần bì heo thái chỉ đó trộn chung cho đều rồi bọc lại bằng lá chùm ruột. Trong khi đó, nem chua chợ Huyện được gói bằng lá ổi. Chính nhờ loại lá gói không đồng nhất này mà nem chua ở các địa phương lại có mùi vị thơm ngon khác nhau.
Khi gói nem, tùy vào mức độ muốn lên men chua lâu hay nhanh mà người làm nem chọn lớp lá chuối bọc ngoài chiếc nem dày hay mỏng. Thông thường, họ dùng hai lớp lá đan chéo nhau theo hình chữ thập. Lá bọc nem thường là lá chuối hột, chuối sứ.
Nem được buộc hình chữ thập bằng lạt dang, lạt tre theo khối vuông khoảng 4cm rồi kết thành chùm mười chiếc, gọi là một xâu nem. Những năm gần đây, người làm nem thường gói nem thành khối hình chữ nhật rồi buộc lại bằng dây chun cho gọn gàng.
Sau khi gói được ba ngày, nem đã có vị chua và ăn được. Khi ăn nem chua, thực khách sẽ thưởng thức được một hỗn hợp các hương vị chua, cay, mặn, ngọt, thêm độ giòn sần sật của bì heo. Nem chua ăn ngay đã ngon mà đem nướng trên bếp than cũng mang lại một hương vị rất hấp dẫn, bởi mùi thơm hòa quyện cùng hương vị sẵn có của nem.
Khách du lịch nếu đã được nếm thử món ăn ngon tại Nha Trang này thường không quên mua vài xâu nem về để làm quà cho bạn bè, người thân.
Đến Nha Trang, du khách rất dễ dàng bắt gặp các hàng quán bán nem nướng bên đường hoặc những người đi bán nem dạo, một bên cặp giỏ nem còn bên kia xách chiếc gióng sắt có đặt sẵn than hồng.
Nem nướng là một món ăn thơm ngon không kém gì nem chua. Nem nướng cũng được làm bằng thịt heo nạc, quết thật nhuyễn rồi cho thêm chút mỡ hạt lựu và tỏi, đường, muối… trộn đều, sau đó được vo thành viên to bằng đầu ngón tay cái.Nếu có khách gọi, người bán xiên hoặc kẹp gấp nhiều viên thịt trên chiếc đũa tre (lụi) đặt trên lò than hồng. Lúc nướng, nem được trở sao cho chín vàng đều, mỡ từ chiếc nem nhỏ giọt xèo xèo bốc khói thơm lừng, chỉ ngửi thôi đã thấy hấp dẫn.
Khi ăn, thực khách lấy một lớp rau sống gồm chuối xanh, khế chua, dưa leo, tía tô, rau sống các loại trải đều lên chiếc bánh tráng mỏng đã được làm ẩm. Nem nướng chín được gỡ ra, sắp dài trên rau rồi cuộn tròn lại, chấm với nước tương.
Nước tương chấm nem sền sệt, có màu vàng ánh mỡ, được chế bằng hỗn hợp thịt nạc băm, đường, mắm, tỏi, ớt, mỡ… và các gia vị khác rất vừa miệng. Thứ nước chấm này cũng là một yếu tố làm tăng khẩu vị của thực khách.
Khách du lịch tới Nha Trang, ngoài tắm biển, thăm thú các danh lam thắng cảnh, chớ quên thưởng thức các món ăn Nha Trang, trong đó có nem chua và nem nướng – những món ăn đậm đà hương vị mà vẫn rất bình dân.